Επίδαυρος ή Αρχαία Επίδαυρος;

"Ἀρχὴ παιδεύσεως ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις" [᾿Αντισθένης]

Με οδηγό αυτή τη φράση του Αντισθένη ας προβληματισθούμε σχετικά με την χρήση του ονόματος - τοπωνυμίου "Επίδαυρος", όπως χρησιμοποιείται σήμερα και σε σχέση με την αντίστοιχη χρήση του κατά την αρχαιότητα.



Κατ' αρχήν, είναι ιστορικά και αρχαιολογικά αποδεδειγμένο ότι η αρχαία πόλη της Επιδαύρου ταυτίζεται χωροταξικά με την σημερινή. Ως εκ τούτου θα περίμενε κανείς την διατήρηση αμετάβλητου και του ονόματος της πόλης. Παρόλα αυτά στη σημερινή πόλη δόθηκαν κατά καιρούς άλλα επίσημα ονόματα, αρχικά  "Παλαιά Επίδαυρος" και στη συνέχεια "Αρχαία Επίδαυρος".

Τι συμβαίνει όμως σε αντίστοιχες περιπτώσεις αρχαίων ελληνικών πόλεων που από την αρχαιότητα έως σήμερα διατηρούνται στον ίδιο χώρο; Ας δούμε κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα πολύ γνωστών πόλεων:

Αρχαία ονομασία           Σημερινή ονομασία

        Αθήνα                               Αθήνα

        Σπάρτη                             Σπάρτη

        Άργος                               Άργος

        Ελευσίνα                          Ελευσίνα

            .....                                    .....

ενώ στην περίπτωσή μας:

        Επίδαυρος                      Αρχαία ή Παλαιά Επίδαυρος !!!

Γιατί χρειάζεται ειδικά για την Επίδαυρο επιθετικός προσδιορισμός, και μάλιστα ο αντιφατικός προσδιορισμός "αρχαία" ή "παλαιά", για να περιγράψει τη σύγχρονη Επίδαυρο; Δεν αρκεί μόνο το όνομα "Επίδαυρος" να προσδιορίσει με σαφήνεια τη σημερινή πόλη που άλλωστε έχει αναπτυχθεί στον ίδιο τόπο με την αρχαία πόλη της Επιδαύρου; Γιατί κάτι τέτοιο είναι αρκετό για άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις πόλεων ανά την Ελλάδα;

Βέβαια η Επίδαυρος σε σχέση με τα προαναφερθέντα παραδείγματα πόλεων δεν συγκρίνεται από άποψη μεγέθους. Χρησιμοποιήθηκαν όμως ως παραδείγματα οι πασίγνωστες αυτές πόλεις για να καταστεί σαφής η παραδοξότητα. Μπορεί κανείς να δεχτεί ως επίσημο όνομα της σημερινής Αθήνας το "Παλαιά Αθήνα" ή "Αρχαία Αθήνα"; Και για να έρθουμε εντός νομού Αργολίδος, μπορεί να φανταστεί κάποιος να ονομάζεται το σημερινό Άργος ως "Παλαιό Άργος" ή "Αρχαίο Άργος";

Ως γνωστόν, η περιπέτεια αυτή των ονομάτων της πόλεως της Επιδαύρου οφείλεται αφενός στη μη κατοίκηση της εν λόγω περιοχής για μια χρονική περίοδο και αφετέρου στην ανάγκη διαχωρισμού της από την γειτονική Νέα Επίδαυρο, που αποτέλεσε ιστορικό σταθμό υψίστου μεγέθους στη νεότερη ιστορία του ελληνικού κράτους. Επίσης καθοριστικό ρόλο στη στρέβλωση αυτή έπαιξαν και  κάποια τοπικιστικά πάθη που κυριάρχησαν στην περιοχή μας τις προηγούμενες δεκαετίες, που ευτυχώς έχουν πλέον αρθεί (ή τέλος πάντων έχουν περιοριστεί σημαντικά), ανοίγοντας τον δρόμο ...στη λογική και στην ιστορική αλήθεια.

Το διδακτικό παράδειγμα της μη αποδοχής από το Λυγουριό του "Καλλικρατικού" ονόματος "Ασκληπιείο" που με πρόχειρο τρόπο του αποδόθηκε κατά την σύσταση του νέου Δήμου, αποδεικνύει την σημασία της σωστής ονοματοθεσίας. Με την επιτυχημένη και αποτελεσματική αυτή πρωτοβουλία του Δήμου αποκαθίσταται η περί των ονομάτων τάξη στην περιοχή του Λυγουριού, διαφυλάσσεται η μεγάλη τοπική πολιτιστική ιστορία του και διατηρείται αναλλοίωτο διαχρονικά το όνομά του που κάνει υπερήφανους του κατοίκους του. 

Ως εκ τούτου θεωρώ ότι θα πρέπει να ληφθεί από τον διευρυμένο πλέον Δήμο Επιδαύρου μια αντίστοιχη πρωτοβουλία για να αποκατασταθεί και η παραδοξότητα ως προς το επίσημο όνομα της πόλεως της Επιδαύρου.

Ευάγγελος Καζολιάς